Magnez – właściwości, objawy niedoboru i nadmiaru oraz funkcja w organizmie

Zwany „pierwiastkiem życia”, magnez jest niezwykle istotny dla naszych organizmów. Bierze udział w około 300 procesach biochemicznych, zachodzących w ludzkim ciele. Ma ogromny wpływ na pracę kluczowych układów: nerwowego, krwionośnego i mięśniowego. Jakie pełni funkcje, dlaczego jest dla nas tak ważny, jakie może skutki nieść za sobą jego niedobór oraz nadmiar? Odpowiadamy!

Funkcje magnezu w organizmie

Bez magnezu nie ma życia. To niezbędny pierwiastek dla wszystkich organizmów żywych. W ludzkim ciele najwięcej magnezu magazynowanego jest w układzie kostnym – aż 60%. Mięśnie zawierają go 20% z ogólnej puli. Pozostałych 20% rozdysponowanych jest w pozostałych narządach i tkankach. Możemy mówić o czymś takim jak: prawidłowe stężenie magnezu w osoczu krwi. Dla zdrowego człowieka wynosi ono 0,65-1,2 mmol/L.

Magnez właściwości ma naprawdę wiele. Pełni kluczowe funkcje dla ludzkiego organizmu. Uczestniczy w przemianach białkowych, węglowodanowych i tłuszczowych oraz w syntezie kwasów nukleinowych. Ma ogromny wpływ na stabilność błon komórkowych oraz strukturę krasów nukleinowych. Pełni kluczową rolę w procesie, związanym ze skurczem komórek serca, reguluje też ciśnienie krwi. Ludzki organizm wykorzystuje też pierwiastek do wzmocnienia układu immunologicznego, termoregulacji, hydroksydacji witaminy D. Magnez reguluje także stężenie glukozy we krwi. Do tego wszystkiego odgrywa niezwykle ważną rolę w przewodzeniu impulsów nerwowych.

Dzienne zapotrzebowanie na magnez szacowane jest na 0,15–0,2 mmol/kg masy ciała. Co ciekawe, zapotrzebowanie to jest zmienne. Wzrasta wraz z dojrzewaniem człowieka, a także w trakcie ciąży. Zwiększony popyt zauważany jest także podczas wzmożonego wysiłku fizycznego oraz psychicznego. Nasz organizm potrzebuje pierwiastka także podczas przeżywania silnego stresu oraz nadużywania napojów wyskokowych. Dobry magnez należy dostarczać organizmowi w dawkach około 350 mg/24h dla dorosłego mężczyzny, a 300 mg/24h dla dorosłej kobiety.

Warto spożywać produkty zawierające magnez, ze względu na szereg funkcji, jakie pierwiastek pełni w naszych organizmach.

Zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę,
Zmniejsza ryzyko zachorowania na depresję,
Reguluje ciśnienie tętnicze krwi, zapobiegając chorobie niedokrwiennej, arytmii oraz zawałowi mięśnia sercowego,
Usprawnia funkcjonowanie szarych komórek,
Korzystnie wpływa na trawienie,
Korzystnie wpływa na pamięć i koncentrację,
Reguluje pracę tarczycy,
Wykorzystywany jest podczas leczenia astmy,
Wzmacnia układ immunologiczny,
Wspiera proces budowy kości i zębów,
Zapobiega rozwojowi kamicy nerkowej,
Łagodzi objawy PMS, a także bóle menstruacyjne.

Czy możemy sprawdzić poziom magnezu we krwi?

Choć bardzo często sami próbujemy zdiagnozować niedobór magnezu w naszym organizmie np. poprzez pojawiające się mimowolne, często uporczywe skurcze mięśni, to nadal możemy sprawdzić poziom magnezu we krwi, w profesjonalnym laboratorium. Warto robić to regularnie. Prawidłowe stężenie magnezu waha się od 0,65 do 1,2 mmol/L. Krew pobierana jest od pacjenta na czczo, w sterylnych warunkach laboratoryjnych. Gdy zdecydujemy się na tego typu badanie, warto wykonać kompleksowe testy, które uwzględnią też stężenie potasu, sodu, wapnia oraz kreatyniny.

Co powoduje niedobór magnezu?

Często zastanawiamy się co wypłukuje magnez lub ma bezpośredni wpływ na jego niskie stężenie w naszym organizmie. Przyczyny z pewnością są złożone. To m.in. dieta, która zawiera zbyt mało pokarmów bogatych w magnez źródło, lub tych, które utrudniają jego przyswajanie. Nie bez znaczenia jest też nasz ogólny stan zdrowia. To nie tylko magnez produkty spożywcze, ale też choroby jak np. zapalenie trzustki, choroby nerek, nadczynność przytarczyc, stosowanie inhibitorów pompy protonowej. Wzmożone przyjmowanie alkoholu również pozbawia nasz organizm wspomnianego pierwiastka. Na niedobór magnezu mogą cierpieć też osoby z zespołem „głodnych kości” oraz przyjmujące insulinoterapię przy leczeniu cukrzycowej kwasicy ketonowej.

Skutki niedoboru magnezu – kiedy potrzebna jest suplementacja?

Osoby, cierpiące na niedobory magnezu nie zawsze muszą szybko zauważyć objawy. Nie są one charakterystyczne, a u niektórych pacjentów nie zauważa się żadnych skutków (przy łagodnym niedoborze). Gdy jednak pojawiają się jakieś powikłania, najczęściej mamy do czynienia z zaburzeniami metabolicznymi, związanymi z hipokalcemią, hipokaliemią i hipofosfatemią. Dlatego tak ważne jest, aby przy okazji badania stężenia magnezu we krwi, sprawdzić też poziom wapnia, potasu i fosforu. Znakiem ostrzegawczym są też zaburzenia rytmu serca, drżenie rąk, nóg, języka, warg lub powiek. Można zauważysz także nagłe, bolesne skurcze mięśni, a także mrowienie i drętwienie kończyn. Chory ma do czynienia wówczas także z tężyczką lub ogólnym osłabieniem mięśni. To, że naszemu organizmowi potrzebny jest magnez, zauważymy też po zwiększonym ciśnieniu tętniczym. Jego niedobory mogą prowadzić do rozwoju dolegliwości wieńcowych. Warto więc zorientować się magnez w czym jest.

Osoby, które skarżą się na przewlekłe zmęczenie, problemu z koncentracją oraz pamięcią, a także na drażliwość również mogą borykać się z niedoborem magnezu. Często spotykanymi sygnałami są też stany depresyjne i lękowe, apatia, utrata apetytu, zwiększona potliwość, biegunki i nudności. To, że potrzebna jest nam magnez suplementacja zauważymy też w łazience. Wypadające włosy, problemy z paznokciami, również mogą być wyraźnym sygnałem. Jeśli niski poziom magnezu utrzymuje się dłużej, zwiększa to ryzyko osteoporozy oraz sprzyja insulinooporności, a także kamicy nerkowej.

Choć magnez w jedzeniu powinien zaopatrywać organizm pierwiastek, zdarzają się problemy z jego przyswajaniem. Nierzadko też tryb życia, wzmożony wysiłek fizyczny lub psychiczny, a także stres, sprawiają, że potrzebne są nam dodatkowe magnez źródła. Jaki magnez warto wówczas przyjmować? Nie tylko ten z pokarmów. Należy sięgnąć po dodatkowe, sprawdzone suplementy.

Przyczyny nadmiaru magnezu w organizmie

O nadmiarze magnezu w organizmie mówi się niezwykle rzadko. Najczęściej związany jest on z nieprawidłową pracą nerek, np. podczas ich niewydolności, niedoczynności kory nadnerczy oraz niedoczynności tarczycy. Za problemy może odpowiadać również dożylne podawanie pierwiastka, nowotwór lub choroba autoimmunologiczna.

Objawy nadmiaru magnezu

Jeśli w naszym organizmie wykryto hipermagnezemię, może ona wiązać się z występowaniem m.in. zatrzymania moczu, zaparć, zaburzeń snu, spadku ciśnienia, arytmii. Pacjenci zwracają też uwagę na osłabienie mięśni oraz drętwieniem skóry twarzy. W skrajnych przypadkach dochodzi do zaburzeń mowy, świadomości oraz ogólnej dezorientacji.

Jak obniżyć i zwiększyć poziom magnezu w organizmie – magnez w jakich produktach się znajduje?

Jeśli będziemy spożywać produkty bogate w magnez, możemy mieć problem z ich przyswojeniem, jeśli połączymy je ze szczawianami, fosforanami oraz z kwasem fitynowym. Te substancje utrudniają wchłanianie pierwiastka.

Warto zainteresować się jednak w czym jest magnez, bo jego przyswajanie w 30-50% pochodzi właśnie z diety. Jeśli chodzi o to, co zawiera magnez, warto wyróżnić tu chociaż część produktów:

Zboża,
Zielone warzywa liściaste,
Rośliny strączkowe,
Kasza gryczana,
Orzechy i pestki z dyni,
Daktyle,
Kakao i gorzka czekolada,
Sery podpuszczkowe,
Soja,
Banany,
Ziemniaki,
Ryby.

W jakich produktach jest magnez dodatkowo? Jeśli uważasz, że możesz cierpieć na niedobory pierwiastka, warto sięgnąć po suplementację. Należy wtedy połączyć przyjmowany magnez w pożywieniu z tym, dostępnym w formie tabletek lub w proszku. Kompleksowe działanie sprawi, że organizm będzie lepiej przyswajać wspomniany pierwiastek. Przy wyborze suplementu, należy jednak upewnić się, że magnez jest jego głównym składnikiem, a sam produkt zawiera też dodatkowe substancje jak np. witamina B6, wapń, potas oraz sod.

Bibliografia:

Dr n. farm. Monika Morąg, Agnieszka Burza – “Budowa, Właściwości i funkcje kolagenu oraz elastyny w skórze” (ang. Structure, Properties and Functions of Elastin and Collagen in the Skin). Journal of Health Study and Medicine 2017, nr 2. ss 77-100 – (https://www.liposhell.pl/images/ascolip-beauty/Structure_Properties_and_Fundaction.pdf)
Dr Marlena Gauza, prof. dr hab. Leszek Kubisz, Józef Przybylski – “Właściwości preparatów kolagenowych ze skór ryb pozyskiwanych metodą kwaśnej hydratacji”. Nowiny Lekarskie 2010, 79, 3, 157–162. (https://jms.ump.edu.pl/uploads/2010/3/157_3_79_2010.pdf)
Marta Banaś, dr hab. Krystyna Pietrucha – “Typy i struktura białka kolagenowego”. Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej. Chemia spożywcza i biotechnologia. 2009; Zeszyt 73, nr 1053 (http://repozytorium.p.lodz.pl/bitstream/handle/11652/252/Typy_i_struktura_Banas_2009.pdf?sequence=1&isAllowed=y)
Dr n. farm. Anna Nowicka-Zuchowska, mgr Aleksander Zuchowski – “Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru”. Lek w Polsce, VOL 29 NR 11/12’19 (342/343) (https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/17816/Kolagen.pdf)
Dr Dorota Żelaszczyk, dr hab. Anna Waszkielewicz, Prof. dr hab. Henryk Marona – “Kolagen – struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej”. Estetol Med Kosmetol 2012; 2(1): 14-20 (http://www.estetologia.pl/art/emk2012-003.pdf)
dr n. biol. Kamilka Anna Czubak, dr hab. Halina Małgorzata Żbikowska – “Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów.” Annales Academiae Medicae Silesiensis. Vol. 68. No. 4. 2014 (https://zarapharm.com/media/publications/678ca01516de9afa39fda3555e0eb22c.pdf)
dr hab. Anna Pielesz, Jadwiga Paluch – “Opatrunki aktywne – biomateriały w badaniach glikacji kolagenu”. Polim. Med. 2012, 42, 2, 115–120, ISSN 0370-0747 (https://polimery.umw.edu.pl/pdf/2012/42/2/115.pdf)

Autor: REDAKCJA Kolagen.pro

Bazujemy na wiarygodnych źródłach takich jak National Library of Medicine (PubMed), Science Direct, ResearchGate GmbH oraz licznych publikacjach prestiżowych uczelni z całego świata. Tworzymy treści przystępne i zrozumiałe dla czytelnika, przy zachowaniu najwyższej jakości. Dodatkowo, korzystamy z konsultacji z ekspertami z różnych dziedzin nauki, co podnosi wartość merytoryczną.