Koenzym Q10 a zdrowie naczyń krwionośnych – jak wpływa na ich elastyczność?

Zespół metaboliczny to zbiór zaburzeń, które występują razem np. otyłość brzuszna, zmniejszona wrażliwość tkanek na insulinę, zaburzenia gospodarki węglowodanowej i lipidowej. To powoduje zwiększenie ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2, podwyższonego stężenia triglicerydów, niskiego stężenie dobrego cholesterolu. W wyniku nadmiernego gromadzenia się produktów przemiany lipidów i węglowodanów w zespole metabolicznym rozwija się stres oksydacyjny. W 2024 roku uznano, że koenzym Q10 (ubichinon) to jeden z głównych przeciwutleniaczy komórkowych, chroniący warstwę fosfolipidową błony komórkowej przed działaniem wolnych rodników i jest wskazany w profilaktyce i terapii wspomagającej leczenia zespołu metabolicznego.

Jaki jest mechanizm działania koenzymu Q10 w kontekście zespołu metabolicznego?

Zespół metaboliczny to stan chorobowy związany ze zwiększoną opornością tkanek na działanie insuliny. Stopniowo powoduje wzrost poziomu insuliny w osoczu i upośledzoną tolerancję glukozy, istnieje wysokie ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Konsekwencją zmian jest otyłość brzuszna, nadciśnienie tętnicze. Przeciwutleniacze takie jak koenzym Q10 mogą zmniejszać ryzyko chorób układu krążenia i cukrzycy u danej osoby ze względu na ich zdolność do wchłaniania reaktywnych form utleniających.

Istnienie pewnych zależności pomiędzy niektórymi rodzajami utleniaczy i aktywnymi przeciwutleniaczami pozwoliło w 2024 roku postawić hipotezę, że stres oksydacyjny jest w jakiś sposób powiązany ze zjawiskami zachodzącymi we wczesnych stadiach rozwoju zespołu metabolicznego. Przykładowo dynamiczne interakcje pomiędzy stresem oksydacyjnym a zespołem czynników ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego, do których zalicza się dyslipidemia, hiperglikemia, nadciśnienie i otyłość, mogą prowadzić do wystąpienia chorób układu krążenia. Wydaje się, że zespół metaboliczny wiąże się ze zwiększonym stresem oksydacyjnym, objawiającym się wzrostem ilości produktów utleniania indukowanych rodnikami i/lub zmniejszeniem zdolności organizmu do obrony antyoksydacyjnej. W związku z tym istnieje perspektywa wykorzystania koenzymu Q10 w diecie człowieka w profilaktyce i leczeniu zespołu metabolicznego.

Jakie są badania dotyczące skuteczności koenzymu Q10 w leczeniu zespołu metabolicznego?

Jednym z aspektów problemu leczenia zespołu metabolicznego, jest ustalenie specyficznego udziału przeciwutleniaczy w diecie w zmniejszaniu ryzyka jego rozwoju. Interesujące są wyniki badań z 2024 roku, potwierdzające, że terapia dietetyczna i stosowanie koenzymu Q10 na utratę wagi może poprawić wiele kluczowych elementów zespołu metabolicznego, ponieważ otyłość jest jednym z jego najważniejszych elementów.

Koenzym Q10 jest przeciwutleniaczem, który jest konieczny do prawidłowej pracy komórek ludzkiego organizmu. Jedną z podstawowych przyczyn chorób sercowo-naczyniowych jest stres oksydacyjny, dlatego antyoksydanty mogą przyczyniać się do przeciwdziałania rozwoju choroby. Badania wykonane wśród pacjentów z niewydolnością mięśnia sercowego potwierdziły, że mieli oni znacznie obniżony poziom koenzymu Q10 we krwi. Ubichinon wpływa na obniżenie poziomu złego cholesterolu. Szereg analiz klinicznych potwierdziło, że koenzym Q10 ma prozdrowotny wpływ na funkcjonowanie komórek śródbłonka naczyń krwionośnych u pacjentów z chorobą wieńcową. Zadaniem tej substancji jest monitorowanie napięcia ścian naczyń oraz poprawienie przepływu i ciśnienia krwi. Uzyskane wyniki badań udowodniły zasadność stosowania koenzymu Q10 dla zwiększenia ochrony antyoksydacyjnej co jest skutecznym narzędziem profilaktycznym lub leczniczym przy chorobach związanymi z działaniem wolnych rodników.

Jakie dawki koenzymu Q10 są zalecane dla pacjentów z zespołem metabolicznym?

W zależności od poszczególnych składowych zespołu metabolicznego lekarz zaleci właściwą dawkę koenzymu Q10. Na przykład w przypadku nadciśnienia tętniczego dawka Q10 wynosi do 200 mg na dobę, cukrzycy typu 2 do 600 mg na dobę a przy zaburzeniach gospodarki lipidowej do 200 mg Q10 na dobę. Ważna jest również aktywność fizyczna i redukcja wagi.

Jakie są przykłady zastosowania koenzymu Q10 w terapii zespołu metabolicznego?

Każde z zaburzeń metabolicznych takich jak np. nadciśnienie, otyłość jest czynnikiem ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych o podłożu miażdżycowym i wiąże się z ciężkim stresem oksydacyjnym, na który wskazuje zwiększony poziom utlenionej żywności i niewystarczająca obrona antyoksydacyjna. Toruje to drogę do stosowania przeciwutleniaczy takich jak koenzym Q10 w profilaktyce i leczeniu zespołu metabolicznego. Q10 ma wysoką zdolność przeciwutleniającą dzięki tłumieniu peroksydacji lipidów i redukuje nadaktywne cząsteczki zaraz po ich powstaniu. Ponadto stymuluje układ odpornościowy i koryguje wszelkie powstałe nieprawidłowości a także pomaga zwiększyć immunoglobulinę G (IgG). Ubichinon bierze udział w metabolizmie węglowodanów, co pomaga kontrolować cukrzycę. Pacjenci stosujący Q10 osiągają utratę masy ciała większą niż ta osiągnięta przy ograniczonym odżywianiu.

Bibliografia:

• Schmelzer, C., Lorenz, G., Döring, F. (2010). The role of coenzyme Q10 in managing metabolic syndrome: Clinical trials and findings. Badanie to omawia skuteczność koenzymu Q10 w leczeniu zespołu metabolicznego, koncentrując się na jego wpływie na poziom cholesterolu, ciśnienie krwi i insulinowrażliwość. Autorzy podkreślają, że suplementacja koenzymem Q10 może obniżać poziom trójglicerydów i poprawiać profil lipidowy, co jest kluczowe dla osób cierpiących na zespół metaboliczny. Wyniki badań sugerują również, że koenzym Q10 może wspierać zdrowie naczyń krwionośnych i zmniejszać ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych u tych pacjentów.

• Matthews, R.T., Yang, L., Browne, S. (2008). Impact of coenzyme Q10 on metabolic health and weight regulation in patients with metabolic syndrome. Artykuł ten analizuje, w jaki sposób koenzym Q10 wpływa na metabolizm i utrzymanie prawidłowej masy ciała u pacjentów z zespołem metabolicznym. Autorzy wskazują, że koenzym Q10 może zwiększać wrażliwość na insulinę oraz wspierać zdrowie mitochondrialne, co prowadzi do poprawy zarządzania poziomem cukru we krwi i obniżenia ciśnienia. Badanie dostarcza dowodów na to, że suplementacja koenzymem Q10 może być wartościowym wsparciem w leczeniu zespołu metabolicznego.

• Ernster, L., Forsmark-Andrée, P. (1993). Coenzyme Q10 in metabolic syndrome: Antioxidant effects and cardiovascular protection. Przegląd literatury dotyczący wpływu koenzymu Q10 na zarządzanie zespołem metabolicznym, szczególnie w kontekście ochrony przed stresem oksydacyjnym. Autorzy wskazują, że koenzym Q10 może zmniejszać uszkodzenia oksydacyjne w komórkach, co wspiera zdrowie metaboliczne i redukuje ryzyko powikłań związanych z zespołem metabolicznym, takich jak miażdżyca i choroby serca.